ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΡΠΑΘΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ

Γεια σας. Στα «Καρπάθικα Ημερολόγια», που πλέον γράφονται από την Αθήνα το Ηράκλειο, δημοσιεύω σκέψεις και ιδέες που με απασχολούν και που προέρχονται από οτιδήποτε μπορεί να είδα, άκουσα, έζησα.
Για να είμαστε σύμφωνοι με τους κανόνες του παιχνιδιού, θα διατηρήσουμε την ανωνυμία μας. Ο σκοπός βέβαια δεν είναι να κρυφτούμε πίσω από ένα ψευδώνυμο για να πούμε όσα δε θα τολμούσαμε να πούμε ενυπόγραφα, γι' αυτό και κάθε σχολιαστής είναι φυσικά ελεύθερος να υπογράφει όπως θέλει, επωνύμως ή ψευδωνύμως. Ωστόσο, θέλω να μείνουμε σταθεροί σ' αυτή την έστω και σχετική ανωνυμία, δηλαδή να μη δημοσιεύουμε το όνομα του άλλου αν το ξέρουμε.
Όταν απαγορευτεί η ανωνυμία, βλέπουμε...

Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

ΠΕΡΙ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 1

Τα παρακάτω συνέβησαν στη λεγόμενη «απολίτικη» χτεσινή διαδήλωση στο Σύνταγμα στις 25 Μαΐου 2011.

1. Στην πλατεία Συντάγματος (η κυρίως συγκέντρωση ήταν στην Αμαλίας, μπροστά από τον Άγνωστο στρατιώτη) διεξαγόταν μια λαϊκή συνέλευση. Δεν την παρακολούθησα από την αρχή. Άνθρωποι είχαν κάνει έναν αρκετά μεγάλο κύκλο, στη μέση κενό, γύρω γύρω καθιστοί και παραέξω όρθιοι. Κάποιοι συντόνιζαν τη συζήτηση. Είχαν φέρει ένα μικρόφωνο κι έναν φορητό ενισχυτή, όχι πολύ δυνατά, κι έδιναν τον λόγο σε όποιον τον ζητούσε. Όλοι μίλησαν πολιτισμένα, κανείς δεν τους διέκοψε, οι γύρω έκαναν αρκετή ησυχία. Κάποιοι ομιλητές είχαν μια στέρεη και συγκεκριμένη γνώμη, είχαν παρακολουθήσει το κίνημα στην Ισπανία, γενικά άρθρωναν σαφή λόγο. Άλλοι ήταν αφελείς, μπερδεμένοι ή ψιλοασυνάρτητοι. Αρκετοί ξεκινούσαν με το να δηλώσουν ότι πρώτη φορά έρχονται σε συγκέντρωση και ότι δεν είναι του «χώρου», και εξέφραζαν με αυθόρμητο και όχι συστηματοποιημένο τρόπο απόψεις και συναισθήματα. Κυριαρχούσε η ευγενική διάθεση, να ακουστούν όλοι, να ενθαρρυνθούν όλοι, να χειροκροτηθούν σχεδόν όλοι. Γενικά δεν υπήρχε τσιγγουνιά στα χειροκροτήματα, πρέπει να πω.

Κάποιος ζήτησε το λόγο και είπε περίπου τα εξής:

«Γεια σας, με λένε Θανάση. Περιμένω κοριτσάκι σε 15 μέρες. (χειροκροτήματα.) Είναι το πρώτο μου παιδί και πραγματικά ανησυχώ σε τι κόσμο θα το φέρω. Όμως ούτε μια στιγμή δε σκεφτήκαμε με τη μάνα του, με την οποία είμαστε 10 χρόνια ζευγάρι, να το ρίξουμε. Μια ζωή αξίζει περισσότερο από [...κάπως έτσι, δεν το θυμάμαι].
»Βρέθηκα εδώ τυχαία. Δουλεύω σε μια εταιρεία μεταφορών, κι έχουμε μια μετακόμιση. Θέλω λοιπόν να σας παρακαλέσω να ανοίξετε ένα μέρος της πλατείας, για να περάσει το φορτηγό, να κατεβάσουμε τα πράγματα στο σταθμό του Μετρό για μια έκθεση που θα γίνει.
»

Ο πρόλογος ήταν τόσο ωραία διατυπωμένος και το φινάλε τόσο απροσδόκητο ώστε η αγόρευση έγινε δεκτή με χειροκροτήματα και γέλια. Μετά ο επόμενος αγορητής πήρε το μικρόφωνο, και η συνέλευση συνεχίστηκε. Ο τρίτος ή τέταρτος αγορητής, μετά από δέκα λεπτά, επανέφερε το θέμα του φορτηγού. Προτάθηκε να αποφασίσουμε αν συμφωνούμε να περάσει το φορτηγό. Ξεκίνησαν οι εισηγήσεις. Κάποιος πήρε το λόγο και άρχισε να λέει πως πρέπει να δούμε όλες τις πτυχές, και ξεκίνησε να μας μεταφέρει πρώτα εκείνην που του είχε παρουσιάσει προ ολίγου σε ιδιωτική συνομιλία ο Θανάσης. Ήταν η μοναδική φάση όπου μέλη της συγκέντρωσης, χωρίς να πάρουν το λόγο και το μικρόφωνο, διέκοψαν τον ομιλητή. Έτσι δεν προλάβαμε να ακούσουμε ούτε αυτή την πτυχή ούτε τις υπόλοιπες. Στο κέντρο του κύκλου άρχισαν να μαζεύονται όρθιοι και να συζητούν φωνάζοντας όλοι μαζί, ενώ εκείνος που είχε το μικρόφωνο έλεγε «Μα θα μιλήσεις κι εσύ, όλοι θα ακουστούν, παρακαλώ ηρεμία».
Στο μεταξύ το φορτηγό ήταν ήδη πάνω στην πλατεία και περίμενε να ανοίξει ο χώρος. Κάποιοι, θεωρώντας παρατυπία το να φτάσει μέχρι εκεί το φορτηγό πριν βγει η απόφαση της συνέλευσης, πρόγκηξαν τον οδηγό. Παράλληλα στο κέντρο του κύκλου συζητιόταν αν θέλουμε να ψηφίσουμε δι' ανατάσεως της χειρός ή δια βοής. Κάποιος από το κοινό φώναξε «να ψηφίσουμε αν θέλουμε να γίνει ψηφοφορία».
Τελικά κάποιος πήρε το μικρόφωνο, κατάφερε να φέρει την ηρεμία, και είπε: «Λοιπόν, άντε να ψηφίσουμε. Με χέρια: θέλουμε ή δε θέλουμε να περάσει το φορτηγό;» Παρόλο που η ερώτηση διατυπώθηκε ακριβώς όπως σας την παραθέτω, σηκώθηκαν αρκετά χέρια. Το μικρόφωνο συνέχισε: «Άρα θέλουμε να περάσει το φορτηγό. Φορτηγό, πέρασε!» Είκοσι ή τριάντα όρθιοι μετακινήθηκαν μερικά βήματα, μερικοί καθιστοί πήγαν ένα κώλο πιο πέρα για να τους διευκολύνουν, και το φορτηγό πέρασε.



2. Η πλατεία ήταν τίγκα στο σκουπίδι. Το ίδιο και οι δρόμοι γύρω γύρω. Άπειρα μπουκάλια από νερό, ντενεκεδάκια από μπίρες και αναψυκτικά, πλαστικά ποτήρια από φραπέδες (ή μάλλον φρέντο για την ακρίβεια), και ορισμένες άλλες κατηγορίες σκουπιδιών με μικρότερη εκπροσώπηση. Επίσης άφθονο χαρτί: εκτός από φυλλάδια και φεϊβολάν, υπήρχαν επίσης πολλές εφημερίδες που τις χρησιμοποιούσαν όσοι κάθονταν, παρέες παρέες, στο γρασίδι του Συντάγματος για να μη λερώνεται ο κώλος τους -η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά.
Μόλις λύθηκε το ζήτημα του φορτηγού, στη συνέλευση τέθηκε και το ζήτημα των σκουπιδιών. Κλήθηκαν όσοι ενδιαφέρονταν να τα μαζέψουν να συγκεκτρωθούν λίγο παραπέρα. Θεώρησα ότι μαζεύοντας σκουπίδια θα είχα περισσότερα να προσφέρω στον αγώνα παρά παρακολουθώντας την υπόλοιπη συνέλευση, κι έτσι πήγα εκεί παραπέρα και δεν άκουσα άλλο.
Μαζευτήκαμε καμιά δεκαριά άτομα, νομίζω. Εκτός από έναν κύριο άνω των 50 και εμένα, όλοι οι άλλοι ήταν φοιτητές. Πήγαμε στα καφενεία της πλατείας να ζητήσουμε σακκούλες. Δεν μπορούσαν να μας δώσουν πολλές. Έτσι μας έδωσαν λίγες.
Μάλλον αυθόρμητα σκεφτήκαμε όλοι ότι δε χρειάζεται ειδική συνεδρίαση για να χαράξουμε την πολιτική μας, και ότι μπορούμε απλώς ν' αρχίσουμε να μαζεύουμε ό,τι βρούμε. Μέγα σφάλμα! Πολλοί άρχισαν απλώς να μαζεύουν μπουκάλια και κουτάκια μέχρι να γεμίσει η σακκούλα τους ως τα χείλη, για να την αφήσουν μετά δίπλα σε κάποιον από τους ξέχειλους κάδους. Δε γίνεται έτσι, γίδια!!
Πιάνεις ένα ένα τα μπουκαλάκια, τα ανοίγεις, τα αδειάζεις (μπορείς έτσι και να ξεπλύνεις πρόχειρα τα χέρια σου), τα πατικώνεις όσο γίνεται πιο σφιχτά, τα ξανακλείνεις, και τότε τα πετάς. Παίρνεις την μπίρα, την αδειάζεις, την πατάς δυνατά με το παπούτσι σου, αν δε γίνει τελείως πίττα επαναλαμβάνεις όσες φορές χρειαστεί, και τότε την πετάς. Παράλειψη οποιουδήποτε από τα παραπάνω βήματα οδηγεί σε πρόωρο γέμισμα της σακκούλας, και δεν είχαμε πολλές επειδή -για τους λόγους που προανέφερα- είχαμε λίγες.
Θα το πιστέψετε ότι αυτό ΔΕΝ ήταν αυτονόητο; Μάζευαν λες και ο σκοπός ήταν να γεμίσει η σακκούλα, και όχι να αδειάσει η πλατεία. Ακόμη και το ότι τη σακκούλα τη δένουμε (επομένως δεν την τιγκάρουμε τελείως, αφήνουμε λίγο τράτο για να γίνει ο κόμπος) και δεν την ακουμπάμε απλώς όρθια και ανοιχτή σε επισφαλή ισορροπία, δεν ήταν προφανές σε όλους.
Ο βασικός λόγος που ο τόπος ήταν μες στο σκουπίδι ήταν απλώς ότι τα παρατάγαν όλοι όπου βρίσκαν. Ωστόσο για κάποιους μπορούσε να βρεθεί και κάτι σαν ελαφρυντικό, επειδή οι κάδοι ήταν ήδη γεμάτοι. Προσωπικά δε θεωρώ ότι ένας γεμάτος κάδος είναι δικαιολογία για να πετάξεις το μπουκάλι σου στην πλατεία Συντάγματος, βρίσκεις κάποιο τρόπο να το κρατήσεις και το πετάς αργότερα όπου βρεις κάδο, αλλά έστω. Οι κάδοι όμως γιατί ήταν γεμάτοι; Γιατί από όσους πέταξαν το μπουκάλι τους μέσα οι περισσότεροι δε σκέφτηκαν να το πατικώσουν. Θεώρησαν ότι ο κάδος είναι για να πετάξουν οι πρώτοι 10-20 τυχεροί τα προνομιούχα μπουκάλια τους και όχι όλοι.
Δηλαδή οι μισοί εκειπέρα ήταν κάφροι που δε σκέφτονταν ούτε πού θα πετάξουν τα σκουπίδια τους, και από τους άλλους μισούς που δεν ήταν κάφροι η πλειοψηφία δεν ήταν σε θέση να σκεφτεί πώς να τα πετάξει, ενώ ακόμη και από την υπερπολιτισμένη ελίτ των εθελοντών σκουπιδιαρέων πολλοί επίσης δεν το σκέφτηκαν αυτό.

Αυτά συνέβησαν σε μία συλλογική, υπερκομματική συγκέντρωση που έγινε με σκοπό να παρακάμψουμε τις διαφορές μας και να απαιτήσουμε όλοι ενωμένοι, με ειρηνικό τρόπο, τα δίκια μας.

Δεν ξέρω τι να σκεφτώ... Μερικά πράγματα δεν είναι καν θέμα παιδείας. Η κοινή λογική δε νομίζω πως είναι θέμα παιδείας. Δεν είναι ούτε θέμα πολιτικό, ούτε ευφυΐας. Ίσα ίσα, η παιδεία, η πολιτικοποίηση και ακόμη και η καλλιέργεια της γενικής ευφυΐας προϋποθέτουν την κοινή λογική ως στοιχειώδη βάση. Ένα κουτί μεγαλύτερο από το άνοιγμα μιας πόρτας δε χωράει από την πόρτα (τουλάχιστον όχι από αυτή τη μεριά). Αν δε συμφωνήσουμε σ' αυτό, αν δεν εξασφαλίσουμε αυτό το μίνιμουμ συνεννόησης, τότε... τότε τι;

Νομίζω ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμη μέχρι την άμεση δημοκρατία.


*********************************************************

[Προσθήκη την 1η Ιουνίου]

Την επόμενη μέρα ετοιμαζόμουν για ένα ταξίδι. Η συγκέντρωση επαναλήφθηκε αλλά δεν πήγα. Την τρίτη μέρα έφυγα στο ταξίδι. Όταν γύρισα η συγκέντρωση συνεχιζόταν. Τώρα έχουμε φτάσει αισίως στην όγδοη μέρα. Όσα είδα μετά το ταξίδι δεν ταυτίζονται κατ' ανάγκην με τις εντυπώσεις μου της πρώτης ημέρας.

Θα δούμε...